Het internet staat natuurlijk vol met motivatie blogs, en iedereen die wil presteren loopt op een natuurlijke wijze tegen de limiet aan van uitstelgedrag. Je wilt graag meer bereiken maar om een of andere reden werkt het lichaam niet mee en ontstaat er een situatie waarin jijzelf of kinderen werk op allerlei manieren wil vermijden. De meeste van ons kennen het wel, het zoeken naar aanverwante taken zolang je maar niet met de hoofdzaak bezig hoeft te zijn. Zelfs je kamer of kantoor opruimen lijkt ineens enorm belangrijk voordat je aan het echte werk begint.
Huiswerk maken en het positief ervaren van stress bij vermijding
Inmiddels wijst onderzoek ons duidelijk uit dat werkelijk 100% van al het uitstel gedrag simpelweg komt door het ervaren van stress. Dit noemen wij bij Desterradum liever weerstand, lekker natuurkundig. Veel werk doen is natuurlijk moeilijk dus er zal een emotionele weerstand te voelen zijn als je moet beginnen, en ook terwijl je bezig bent. Sterker nog, in de natuurkunde leren wij allemaal dat je geen werk kunt doen als er geen werk weerstand is. Dit is ook waarom we de elektrische weerstand van zonnepanelen actief moeten aanpassen op de hoeveelheid zon, om ervoor te zorgen dat we er het meeste arbeid oftewel Watt uit krijgen. We hebben dus twee weerstanden waar we mee werken, de emotionele onrust die wij ons inbeelden als we ergens mee moeten beginnen en de berg zo enorm steil lijkt. En de werkelijke moeilijkheidsgraad van het huiswerk zelf als we beginnen met het zoeken naar een oplossing. Die eerste willen we helemaal elimineren en je komt al heel ver door te begrijpen dat een moeilijkheidsgraad belangrijk is.
Nu merken we op dat stress en weerstand niet helemaal hetzelfde zijn. Stress is een behoorlijke algemene term die allerlei oorzaken zou kunnen hebben maar weerstand is redelijk specifiek en verteld ons meer over de situatie en hoe we er mee om moeten gaan. We begrijpen dat weerstand kan schalen met de taak die we verrichten. Des te steiler de berg die we moeten beklimmen des te hoger de weerstand. Des te groter we iets in ons hoofd maken des te groter de emotionele onrust en het ongemak dat we ervaren als we ergens aan moeten beginnen. Daarnaast is het ook te stellen dat die stijlere berg in evenveel stappen zal leiden tot het bereiken van een hogere hoogte. Zolang je de helling aan kunt en blijft klimmen zou de hoogte van de berg niet bepalen of je het haalt maar alleen hoe lang je erover doet.
School en bijles
Op scholen willen wij er met zijn allen natuurlijk voor zorgen dat de berg niet te stijl is. Het is al heel lang bekend dat leerlingen en studenten het snelst vooruitgang boeken als ze, net als de zonnepanelen, net voldoende weerstand ervaren maar ook net niet te veel of te weinig. Het bereik van deze weerstand luistert extreem nauw. De “sweet-spot” is veel te klein om te verwachten dat iedereen in een klas van 25 kinderen dezelfde weerstand zou moeten ervaren. Het zou werkelijk bijzonder zijn als er 4 kinderen te vinden zijn in zo’n klas die met dezelfde helling goed aan de gang blijven.
Een-op-een bijles heeft dus het enorme voordeel vergeleken met scholen in het perfect kunnen afstellen van de weerstand op de individuele leerling. Als je een-op-een les geeft aan een leerling dan vraag je iets en kom je er meteen achter waar de leerling precies vastloopt, vervolgens zoom je daar op in en hang je de wortel net op het randje van het bereik van een leerling uit. Ouders en leerlingen weten het instinctief maar om deze specifieke reden gaat leren veel sneller als je individueel les krijgt.
“Er zijn met deze vakkennis strategieën te bedenken voor scholen om meer individuele begeleiding te geven en daarmee de cijfers van hun leerlingen op termijn gemiddeld zo’n 25% te verbeteren. Dit is ook ongeveer het verschil dat we zien tussen de best en slechtst presterende scholen.”
Zoals wij hierboven hebben geleerd maakt werk weerstand echt uit voor het leergedrag en de leerprestatie. En gedrag begrijpen we ook heel goed. Er is in gedrag altijd een trigger, een routine, en een beloning.
Gedrag
In de gedragswetenschap weten we ook al lang dat het erg moeilijk is om nieuwe gewoontes aan te leren, daarom is leren autorijden ook zo moeilijk. We weten dat bestaande gewoontes veranderen ook enorm lastig is maar dat er wel bepaalde strategieën zijn. Een goed voorbeeld is de routine, oftewel de handelingen veranderen, maar de trigger en beloning hetzelfde houden.
Dit is wat we doen als we in plaats van wiskunde huiswerk een verslag gaan schrijven. De routine is anders maar de beloning is hetzelfde, je hebt namelijk wat gedaan voor school. Wij kunnen dus in een bestaande routine, zoals na school sporten en daarna eten, huiswerk injecteren. Dan krijgen we de trigger: na school, de routine: huiswerk, en de beloning: eten. Eten klinkt als een gekke beloning maar voor het lichaam is dat echt de beste beloning. Een deel van de productiviteit die warme landen missen komt doordat ze de hele dag door eten terwijl wij in Nederland de hele tijd naar het eten toe werken.
Dit fenomeen van een routine substitutie betekent voor ouders dat ze enorm moeten opletten. Als de beloning gamen of toegang tot een telefoon is, maar deze beloning niet afhangt van hoeveel werk er is gedaan en slechts van hoe laat het is op de dag. In deze gevallen zal iemand gauw niets meer doen omdat de beloning ongeacht de routine toch beschikbaar is. Kinderen substitueren zelf dus ook andere routines die makkelijker zijn, waar minder werkweerstand is, en waar zij zich minder ongemakkelijk bij voelen.
Uitstelgedrag
In het geval van uitstelgedrag oftewel vermijdingsgedrag is de trigger dus de emotionele weerstand of het ongemak dat iemand ervaart die bij het werk hoort. Nu is de grap natuurlijk dat die emotionele weerstand niet per se eerst gemeten wordt maar vaak een ingebeelde inschatting is, en die inschatting van hoe groot die weerstand is, en hoe vervelend die voelt, is een illusie.
In feite is het ongemak voelen ook een gewoonte. De trigger is de kennis dat je iets moeilijks moet doen, de routine is vermijdingsgedrag, en de beloning is dat je het niet hoeft te doen. Het vervelende is dat we die beloning ook altijd krijgen omdat we een illusie vermijden. Er zijn maar weinig leerlingen die tijdens het maken van het werk zelf niet enthousiast zijn over de stof.
Dat gevoel van hoe vervelend het wel niet is kun je heel snel verbreken als een leerling begonnen is met werken en merkt dat het eigenlijk allemaal wel meevalt. Een hele belangrijke regel in gedrag is dat je gewoontes nooit kunt maken of breken, je kunt ze alleen vervangen met een andere gewoonte. Dat is wat het betekent als we zeggen dat mensen gewoontedieren zijn. Dus die illusie, en het vermijdingsgedrag dat daar op volgt, gaan we nu met een andere sterke gewoonte vervangen.
Oplossing 1: Neem de huiswerk ongemak trigger weg door een andere sterke huiswerk gewoonte in te bouwen.
Laten we even goed nadenken, roken is verschrikkelijk vies, ongezond, je wordt er duizelig van, en toch doen zo veel mensen het nog steeds. Waarom? Omdat een sterke gewoonte de overhand neemt van bewuste mentale processen. Het maakt niet uit dat het hoofd al die dingen bewust weet, het lichaam is altijd sterker dus als er eenmaal een sterke gewoonte in zit dan volgt iemand telkens die routine.
Gewoontes hebben 5 belangrijke categorieën van triggers. Plaats, Tijd, Emotie, Mensen, en Voorgaande actie. Daarom zijn gokkasten of Instagram ook zo ontworpen dat een voorgaande actie meteen een navolgende actie suggereerd. Je kunt op Instagram eindeloos scrollen, en omdat je nooit precies weet wat je krijgt wordt de gewoonte alleen maar versterkt. Onderzoek laat ons zien dat, als je 30% van de keren willekeurig niet een beloning krijgt na het werk, je dan juist veel harder gaat werken door de onzekerheid. Daarom werken gokmachines en Instagram dus zo sterk. Je weet niet wat je krijgt, en daarom blijf je zoeken naar een patroon.
In feite is het ongemak voelen ook een gewoonte. De trigger is de kennis dat je iets moeilijks moet doen, de routine is vermijdingsgedrag, en de beloning is dat je het niet hoeft te doen. Het vervelende is dat we die beloning ook altijd krijgen omdat we een illusie vermijden. In ons hoofd lijkt het alsof we succesvol een enorme ramp hebben weten te vermijden. Het is de anticipatie van de moeilijkheidsgraad die we vermijden. In het Engels, “The fear of fear itself.” Er zijn maar weinig leerlingen die tijdens het maken van het werk zelf niet meteen het ongemak zijn vergeten en enthousiast worden over de stof.
Dat gevoel van hoe vervelend het wel niet is kun je heel snel verbreken als een leerling begonnen is met werken en merkt dat het eigenlijk allemaal wel meevalt. Hetzelfde als in een achtbaan, voor de start ben je nerveus in de anticipatie, maar als het eenmaal gaat kom je erachter dat het leuk is. Een hele belangrijke regel in gedrag is dat je gewoontes nooit kunt maken of breken, je kunt ze alleen vervangen met een andere gewoonte. Dat is wat het betekent als we zeggen dat mensen gewoontedieren zijn. Dus die illusie, en het vermijdingsgedrag dat daar op volgt, gaan we met een andere sterke gewoonte vervangen.
“Eigenlijk zouden leerlingen op school dus veel harder werken als docenten willekeurig 30% van de cijfers die ze terugkregen onvoldoende maakten omdat het menselijke brein dan verslaafd raakt aan het patroon vinden, en dat kun je alleen onderzoeken door meer werk te doen en harder te letten op wat je precies doet.”
Het vormen van sterke huiswerk gewoontes met triggers
Als je als ouder thuis kinderen wil doen excelleren in huiswerk moet je dus een gewoonte helpen vormen die zo sterk is dat er geen ruimte meer is om na te denken. Net als met roken. Dat doen we door de 5 categorieën van triggers te gebruiken. Deze gewoontes inbouwen is net als met het leren autorijden moeilijk on enorm onwennig in het begin maar de winst zit hem in het doorzetten. De triggers zijn meestal: Plaats, Tijd, Emotie, Mensen, en de voorgaande actie.
- Plaats: zorg ervoor dat er een specifieke plaats is in huis waar altijd het huiswerk wordt gemaakt en niets anders. Wij hebben hele succesvolle leerlingen gezien bij ouders die de ruimte hebben gemaakt voor een tafel waar echt niets anders aan gebeurd dan huiswerk. Niet het avondeten en al helemaal niet hetzelfde bureau waar je achter de computer zit te gamen.
- Tijd: zorg ervoor dat het huiswerk altijd op dezelfde tijd wordt gemaakt. Dit heeft het effect dat het lichaam leert wat er gaat komen op dat moment en na een paar dagen met die stroming mee blijft gaan. Scholen gebruiken precies diezelfde tactiek en we weten ook hoe dat met eten gaat. Zodra je een aantal keer op hetzelfde tijdstip eet, en dan een keer overslaat, knort je maag 1 over 6 een symfonie.
- Emotie: zorg ervoor dat emoties succesvol worden gemanaged als het gaat om school. We weten allemaal dat emotie een trigger kan zijn voor het consumeren van alcohol of enorme hoeveelheden suikerige voedselwaren. Op dezelfde manier kunnen emoties op school, die door andere leerlingen, of een tutor tijdens bijles, worden veroorzaakt van enorme invloed zijn op de gewoontes van leerlingen. Het is dus handig om uit te zoeken welke emoties een trigger zijn voor vermijdend gedrag en ze te bestuderen en te elimineren.
- Mensen: zorg ervoor dat kinderen met de mensen zijn die ook werken en het niet erg vinden om aan dingen te bouwen. Bijvoorbeeld met vrienden of andere familieleden. Zorg er ook voor dat de vrienden van kinderen niet alleen in games of op Discord zitten want dan loop je het enorme risico dat kinderen emotioneel afhankelijk worden van een negatieve trigger. Sport clubs en andere activiteiten helpen dit probleem op te lossen.
- Voorgaande actie: zorg ervoor dat de gewoonte van huiswerk maken meteen na iets komt dat al bekend is zoals sporten of thuiskomen en even snel wat eten. Je kunt niet in een leegte van bank-hangen ineens overgaan tot een andere gewoonte, dit is ook waarom kinderen die sporten of op andere manieren een drukkere agenda hebben veel succesvoller zijn dan kinderen die verder niets doen. Omdat zij meerdere overgangen hebben op de dag waar zij nieuwe gewoontes aan kunnen koppelen.
Scholen en gedragswetenschap
Nu is het handig om iets heel duidelijkte maken dat hopelijk enorm veel impact maakt. We klagen allemaal om hoe slecht het wel niet gaat op school maar scholen gebruiken al honderden jaren exact dezelfde triggers om ervoor te zorgen dat kinderen leren. Vanouds is er veel respect voor het belang van gewoontes die boven het belang van bijvoorbeeld leergierigheid, motivatie, of intelligentie tot productiviteit leiden. Een goede gewoontehuishouding is de tuin waarin iemand kan opbloeien. Leerlingen hebben een specifieke plaats waar alleen schoolwerk gedaan wordt, op een bepaalde tijd, met andere schoolkinderen, op een plek die dezelfde emoties oproept, net na de reis naar school toe. Alle vijf triggers worden dus op school ingezet. Helaas hebben scholen inderdaad soms vervelende klasgenoten, een suboptimaal curriculum, geen individuele aandacht, en andere problemen die op andere vlakken niet meewerken. Dit is waarom de Corona crisis zo’n enorme invloed heeft gehad op de kinderen die in het huishouden niet een sterke gewoontehuishouding hebben. Die waren allemaal het raamwerk van die gewoontes kwijt.
Ouders die deze visie op gewoontehygiëne succesvol overnemen in huis zorgen ervoor dat kinderen excelleren. Vrij veel leerlingen die bijles krijgen bij Desterradum lopen principieel tegen dit probleem aan. Nu gaan we het volgende onderwerp in dat niet per se makkelijk is om te begrijpen maar wel de tweede beste oplossing is, en tevens een perfecte aanvulling op de eerste.
Uitstelgedrag en het 80-20 principe
In de management consultancy kennen wij iets dat het Pareto principe heet. Een goede consultant met een sterke technische basis kan een compleet werkend en winstgevend bedrijf in gaan, en dat bedrijf vervolgens met slechts een kleine verandering in focus, binnen een paar weken substantieel winstgevender maken. Dit doen we met het Pareto principe, wat ook wel de 80-20 regel heet. De regel is op allerlei zaken toe te passen.
Het werkt zo: 20% van al je inspanning levert vaak 80% van de winst op. Of zo: 20% van je klanten leveren 80% van alle vertragingen op. We zien dit principe overal in terugkomen. Zelfs in het feit dat 20% van de bevolking eigenaar is van 80% van de economie.
Een goed voorbeeld van een consultancy traject is wanneer een consultant een leverancier in komt en erachter komt dat 80% van de klanten, slechts 20% van de producten kopen. De consultant kan dan het mandaat opleggen dat iedereen in het bedrijf vanaf vandaag alle focus richt op die 20% van de goederen die 80% van de winst opleveren. Dus als er een order binnenkomt voor een van die 20% van de goederen, dan worden letterlijk alle andere taken opzij gelegd, ook al was je bijna klaar met het inpakken van iets anders, om ervoor te zorgen dat alle 20% product, en 80% winst orders worden verwerkt.
Binnen een maand is de levertijd van die belangrijke goederen zo verbeterd dat je alle concurrent uit het veld slaat. 80% van al je klanten zijn dik tevreden waardoor je beoordelingen ook enorm stijgen, waardoor je op zijn beurt nog meer klanten krijgt terwijl je in feiten niets meer of minder doet. Het gaat hier om drastisch efficiënter werken, maar niet iedereen is een consultant dus hoe pas je dit principe nu thuis als ouder toe?
Oplossing 2: Focus je met kinderen geheel op het beginnen met huiswerk.
We schreven eerder in dit artikel: “Daarom zijn gokkasten of Instagram ook zo ontworpen dat een voorgaande actie meteen een navolgende actie suggereert. Je kunt op Instagram eindeloos scrollen.” En omdat scrollen naar de volgende post zo’n korte actie is doe je het heel vaak achter elkaar en bouw je de sterke gewoonte in om na het scrollen, jazeker, weer te scrollen! De neuronen in je brein vuren vaker en de gewoonte wordt versterkt. Maar zou dit ook voor huiswerk zo zijn? Ja!
80% van mensen die uitstellen blijven aan de gang nadat ze eenmaal beginnen.
Dit komt omdat de natuurlijke actie na een opdracht, de volgende opdracht is. Dit is waarom studieboeken vol staan met heel veel zo kort mogelijke opdrachten, om juist dit phenomeen te stimuleren. Als we deze data combineren met de 80-20 regel en ons als docenten en ouders geheel op 80% van de winst concentreren dan hoef je dus als ouder maar een ding te doen om kinderen aan hun huiswerk te krijgen, en dat is er voor zorgen dat ze beginnen.
Dit doe je door ten eerste de gewoontes in goede banen te leiden zoals we eerder hebben geleerd. Daarnaast heb je hiervoor een goede positieve relatie nodig met je kinderen. Ouders die meer samen doen met hun kinderen, zoals sporten, knutselprojecten, organiseren, huishouden, koken, om er een paar te noemen, die kunnen veel gemakkelijker hun kinderen ergens in meeslepen. Dit is dus echt iets om aan te werken.
Het helpt enorm om een omgeving te scheppen waarin kinderen de mogelijkheid hebben om weer zo snel mogelijk te beginnen na het falen, vastlopen, of gefrustreerd raken door de moeilijkheidsgraad oftewel de helling/weerstand waar we het eerder over hadden. Bij Desterradum zijn wij altijd bereikbaar voor vragen en hulp, dit bieden we juist aan om te helpen met weer aan de slag gaan en om ervoor te zorgen dat leerlingen die even door een tijdelijke bloedsuikerspiegel dip geen focus meer hebben toch weer aan hun huiswerk beginnen. Laten we dus als ouders en tutoren de juiste omgeving scheppen.
Bespreek met kinderen dat ze zich moeten concentreren op het beginnenen en dat het dus niet erg is om even te stoppen zolang je maar weer binnen 5 minuten weer begint. Wij maken altijd de grap met nieuwe leerlingen dat je wint als je 10 keer begint en maar 9 keer stopt op een dag. Elke keer dat je weer begint zou het zomaar de keer kunnen zijn dat je wint en al je huiswerk af krijgt. Schep dus de verwachting dat het normaal is dat het moeilijk is om te starten, en dat het ook normaal is dat je dan blijft proberen. Hierbij is het dus ook belangrijk om samen te vertrouwen op het feit dat je al etende trek krijgt. Pas als je met je huiswerk bent begonnen kun je gemotiveerd raken om meer te doen.
Moeilijkheidsgraad afstellen om in flow te komen
Eerder hebben we het over de moeilijkheidsgraad gehad, dit noemen we ook de werkweerstand of helling, die enorm nauw luistert bij iedereen en drastische invloed heeft op leergedrag. De perfect afgestelde weerstand bereiken noemen we ook wel in flow komen. De mentale staat van flow is gekenmerkt door een diepe concentratie waarbij alle executieve functies ongestoord aan staan en mensen hun pad naar het oplossen van problemen heel snel kunnen uitstippelen. Als de moeilijkheidsgraad van het werk te hoog is dan zien we dat kinderen eindeloos beginnen en ook eindeloos weer stoppen, en daardoor nooit echt in die flow staat kunnen komen. Verder hebben wij benoemd dat een-op-een bijles om deze reden ook zo goed werkt, omdat de tutor zich precies aanpast op de moeilijkheidsgraad van de leerling.
Het is dus belangrijk om ook thuis een strategie te hebben voor het afstellen van de moeilijkheidsgraad om ervoor te zorgen dat kinderen makkelijker in flow komen. Er zijn maar weinig leerlingen die hier ooit over nadenken omdat niemand het leuk vindt om stappen terug te zetten. Neem dus af en toe wel een stap terug in de materie en ga terug naar een makkelijker hoofdstuk, of juist een vraag die je al kunt beantwoorden. Het is echt niet nutteloos om opdrachten te herhalen. Dit klinkt dus voor vrijwel alle leerlingen heel stom omdat de meeste denken dat het er juist om gaat dat je iets af krijgt en ze hun voortgang meten in het gemaakte werk. Dat klopt niet helemaal. Op de universiteit krijg je vaak door de werkdruk elke opdracht maar een keer en kun je gerust verwachten dat je opdrachten zelf vaker moet herhalen als je het echt wil bemeesteren. Er zijn leerlingen die gerust ver terugvallen als ze hun werk niet meer bijhouden.
Het gaat er op school helemaal niet om hoeveel je gedaan hebt, het gaat er om hoeveel je vandaag kunt doen. Het voorbeeld dat ik zelf vaak geef is dat van de powerlifter. Als je als powerlifter 500kg wil kunnen deadliften moet je dat dus elke dag doen. Je begint elke dag met een warming-up routine bij de 100kg, en werkt dan naar de 500kg toe. Als je drie weken ziek bent geweest zul je ook je capaciteit kwijt zijn om 500kg te deadliften. Zo gaat het ook met huiswerk, het gaat niet om wat je tot nu toe hebt gedaan, waar het om gaat is hoe ver je op een dag kunt komen omdat je alle nodige stappen zo goed beheerst.
Die powerlifter weet van zichzelf dat het niet handig is om na drie weken ziekte weer met 500kg te beginnen. Die zal heus niet 100 keer proberen om het omhoog te krijgen en zijn rug bezeren om vervolgens weer drie weken niets te kunnen in de sportschool. Op precies dezelfde manier zouden leerlingen in hun huiswerk handelen. Als je er twee weken niets meer aan hebt gedaan heeft het echt geen enkele zin om op hetzelfde niveau te beginnen. Pak een opdracht die je al hebt gedaan. Terwijl die opdracht wordt gemaakt gaan vuren er bij elke stap weer meer neuronen die met dat onderwerp te maken hebben en zo kom je weer op niveau. Nu is het natuurlijk veel handiger om nooit die twee weken te stoppen met huiswerk maken.
Samenvatting
- Leer gewoontes en vermijdingsgedrag herkennen.
- Bouw sterke gewoontes in en vermijd slechte gewoontes met de 5 triggers.
- Werk slim en concentreer je thuis voornamelijk op het beginnen met huiswerk.
- Stimuleer het oppakken van huiswerk waar kinderen al vaardig in zijn om de drempel te verlagen.
Vragen?
We snappen dat dit artikel niet per se makkelijk is om te begrijpen en toe te passen. Ben je een ouder, docent, tutor, of leerling en heb je een vraag naar aanleiding van dit artikel stuur die vraag dan in via de mail of het contactformulier. Wij kunnen dit artikel dan aanpassen en tevens de vraag beantwoorden.
